Bài này thuộc bài thứ ba trong series 3 bài về hệ số di truyền:
Bài 1: Khái niệm hệ số di truyền
Bài 2: Nguyên lý ước lượng hệ số di truyền
Bài 3: Ứng dụng của hệ số di truyền
Khái niệm hệ số di truyền trong công tác phối giống đã làm thay đổi quan niệm chiến lược, nó kêu gọi con người tuân thủ một phải nguyên tắc trong công tác gây giống, ví dụ phương pháp chăn nuôi, phương pháp chọn lựa và phương pháp xây dựng hệ thống, không thể xem nhẹ đặc điểm tính trạng, cần căn cứ hệ số di truyền khác nhau để áp dụng các biện pháp hợp lý.
Trước tiên là tính trạng khác nhau của hệ số di truyền phù hợp phương pháp chăn nuôi khác nhau. Tính trạng có hệ số di truyền cao thì giữa các thế hệ con sẽ có mối liên quan lớn, bằng cách chọn lựa thế hệ cha có thể đạt được phản ứng khá mạnh ở thế hệ con, hiệu quả chọn lựa cao. Tính trạng này phù hợp với việc gây giống thuần chủng. Ngay từ những năm 20 của thế kỷ 20, con người đã đạt được hệ số di truyền khá cao của thê trọng gà, có thể đoán được bằng việc chọn giống thuần rất nhanh sẽ có thể nâng cao tính trạng này, từ đó cho ra các giống gà mới hiệu quả cao. Tính trạng hệ số di truyền thấp thường chỉ ưu thế lai rõ ràng. Nhưng cũng có những tính trạng di truyền thấp, sự khác biệt giữa các loài rất rõ ràng, mà hệ số di truyền dự đoán trong loài có thể có giá trị thấp do phương sại môi trường ngẫu nhiên quá lớn, tính trạng loại này có thể dùng phương pháp lai để nâng cao hiệu quả.
Hệ số di truyền và phương pháp lựa chọn có mối quan hệ mật thiết. tính trạng của hệ số di truyền có thể dụng phương pháp lựa chọn biểu hình cá thể, vừa đơn giản vừa hiệu quả. Tính trạng hệ số di truyền thấp phù hợp phương pháp lựa chọn sử dụng số bình quân, bởi vì độ chênh lệch hiệu ứng môi trường ngẫu nhiên sẽ triệt tiêu nhau trong số bình quân, giá trị kiểu hình bình quân gần với giá trị gây giống bình quân, căn cứ kiểu hình bình quân để lựa chọn, hiệu quả của nó gần với việc lựa chọn giá trị gây giống bình quân. Lựa chọn số bình quân có hai loại: 1 là căn cứ số bình quân có được từ giá trị đo lượng nhiều lần của cá thể để lựa chọn, cách này có thể chọn được cá thể tốt, nhưng mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến khoảng cách thể hệ; cách khác là căn cứ giá trị bình quân gia hệ tiến hành chọn lựa, gọi là lựa chọn gia hệ, nhưng cách này chỉ có thể chọn được gia hệ tốt, không thể chọn được cá thể tốt. mấy chục năm gần đây, di truyền trứng gà đẻ phát triển rất nhanh, chủ yếu là nhờ vào phương pháp chọn lựa gia hệ. Một số ít có tính trạng hệ số di truyền thấp, chịu nhiều tác động cá thể mẹ, có thể sử dụng phương pháp chọn trong gia hệ.
Những năm trước đây, có rất nhiều bất đồng trong phương pháp xây dựng hệ, người thì cho rằng, xây dựng hệ phổ tốt, người khác lại cho rằng xây dựng hệ tính trạng tốt. Thực chất phương pháp xây dựng hệ là vấn đề phương pháp chọn lựa. không có phương pháp nào đều tốt đối với mọi giống loài, ví dụ đối với dòng tỷ lệ nạc cao cần sử dụng phương pháp lựac họn kiểu hình cá thể để tổ chức đàn cơ sở, cũng chính là phương pháp sử dụng tính trạng xây dựng hệ. đối với loài có tính trạng hệ số di truyền thấp, như hệ cừu non, nên lựa chọn gia hệ hoặc gia tộc có nhiều cá thể sinh đôi để xây dựng đàn cơ sở, đây cũng chính là sử dụng phương pháp xây dựng hệ.
Tham số di truyền gần như xuyên suốt toàn bộ môn di truyền số lượng, khái niệm của nó cũng đang ngày càng phát triển, ví dụ hệ số di truyền khác biệt giữa đàn, hệ số di truyền chỉ số tổng hợp, hệ số di truyền tương quan và hệ số di truyền lai. Hệ số di truyền ngoài các vai trò trên, còn có 3 ứng dụng cụ thể khác, đó là: dự đoán tiến triển di truyền, tính toán giá trị giống cá thể và xây dựng chỉ số lựa chọn tổng hợp.
