Trong phần cơ sở di truyền tính trạng số lượng, có 2 bài viết chính được đề cập:
– Và Phân tích giá trị kiểu hình tính trạng số lượng
Phân tích giá trị kiểu hình tính trạng số lượng
Yếu tố ngoại cảnh tác động đến giá trị kiểu hình tính trạng số lượng, có thể chia thành hai loại tác động môi trường hệ thống và tác động môi trường ngẫu nhiên. Ảnh hưởng do các yếu tố như vùng khác nhau, trang trại khác nhau, năm khác nhau, mùa khác nhau, tuổi khác nhau, giới tính khác nhau, thức ăn khác nhau… đều thuộc loại tác động môi trường hệ thống, hoặc tác động môi trường cố định, loại tác động này có thể kiểm soát, tính toán và chỉnh sửa bằng cách thử nghiệm và phân tích. Còn tác động môi trường ngẫu nhiên có thể kiểm soát, giảm nhẹ bằng cách thử nghiệm, nhưng không thể tránh được. Trong tác động môi trường ngẫu nhiên, còn có thể căn cứ tình hình tác động để phân tiếp thành hai loại, tác động môi trường vĩnh cửu Ep và tác động môi trường tạm thời ET.
Căn cứ giả thuyết đa gen tác động nhỏ của tính trạng số lượng, khi di truyền và tác động môi trường ngẫn nhiên không có sự tương tác, có thể dùng phương pháp sửa chữa để loại bỏ tính trạng số lượng kiểu hình P và tác động môi trường ngẫu nhiên E của tác động môi trường cố định.
P=G+E
Có thể thấy giá trị kiểu hình tính trạng số lượng được quy định bởi di truyền và tác động môi trường ngẫu nhiên. Di truyền là nguyên nhân nội tại quyết định giá trị kiểu hình, tác động môi trường ngẫu nhiên là nguyên nhân bên ngoài quyết định giá trị kiểu hình tính trạng. Tác động di truyền ảnh hưởng đến giá trị kiểu hình tính trạng số lượng có thể chia tiếp thành hiệu ứng gia tăng gen A, hiệu ứng trội giữa các alen D và hiệu ứng át gen giữa các gen không đồng vị I.
P=A+D+I+E
Trong các hiệu ứng này, hiệu ứng có thể ổn định di truyền cho đời sau chỉ có bộ phận hiệu ứng gia tăng gen, còn hiệu ứng trội và hiệu ứng át gen tồn tại tron hệ gen cố định, không thể di truyền ổn định.
Trong công tác gây giống, giá trị hiệu ứng gia tăng của di truyền thực sự được gọi là giá trị gây giống. hiệu ứng trội và hiệu ứng át gen mang tính ngẫu nhiên nhất định, không thể di truyền ổn định. Do vậy, có thể kết hợp chúng với tác động môi trường ngẫu nhiên, được gọi là giá trị dư, ký hiệu R. Do đó, giá trị kiểu hình tính trạng số lượng có thể biểu thị:
P=G+E=A+D+I+E=A+R
Trong nghiên cứu, thường dùng hình thức phương sai và hiệp phương sai để biểu thị biến dị tính trạng số lượng. Hiệu ứng di truyền giả thiết và tác động di truyền ngẫu nhiên không có sự tương tác, hiệu ứng di truyền và hiệu ứng dư cũng không có sự tương tác, phương sai giá trị kiểu hình tính trạng số lượng có thể biểu thị như sau:
VP= VG + VE = VA + VR
