Di truyền tính trạngDi truyền tính trạng chất lượng

Di truyền tính trạng chất lượng ở bò

 


III – Di truyền tính trạng chất lượng bò Yak Tây Tạng

1, Di truyền tính trạng màu sắc bò Yak Tây Tạng

Màu sắc bò Yak Tây Tạng có sự khác nhau theo loài, ví dụ bò Yak Cửu Long và bò Yak Mạch Oa có màu đen, bò Yak trắng Thiên Chúc có màu trắng … Màu lông trắng có thể nhuộm dễ dàng. Di truyền và biến dị màu sắc lông bò Yak, ít nhất có liên quan đến 10 điểm gen. Ngoài ra, mội vài biến dị màu lông mang tính liên tục còn bị ảnh hưởng bởi rất nhiều gen sửa chữa minor, quan hệ trội lặn của nó rất phức tạp. Theo Trần Hữu Khang (1994), màu đen chủ yếu được quy định bởi gen trội B, màu đỏ lặn át đen.

2, Di truyền tính trạng lông

Bò Yak có các loại lông thô, lông lưỡng hình  và lông tơ. Bò có nhiều hay ít lông là do ảnh hưởng của yếu tố di truyền giới tính, hình thể, loài…, ngoài ra còn chịu tác động bởi điều kiện moio trường như tuổi, phương pháp và thời gian lấy lông, là tính trạng được quy định bởi nhiều gen, có biểu hiện biến dị liên tục. Thông thường trước hai tuần tuổi, lượng lông giữa bò Yak đực và cái cơ bản như nhau; sau 2 năm, lượng lông của chúng tăng lên, nhưng lượng lông ở bò đực sẽ nhiều hơn ở bò cái, giữa các loài thì có bò Yak Cửu Long ở vùng núi có lượng lông sinh ra nhiều nhất, gấp 4-6 lần so với các loài bò Yak khác.

3, Di truyền kiểu hình sừng

Sừng rất quan trọng đối với bò Yak hoang dã, nó là một loại vũ khí tự vệ, dung để  chống lại kẻ thù. Nhưng đối với bò Yak nhà đã được thuần hóa, sự tồn tại của sừng ngoài là tiêu chí phân biệt loài, tính quan trọng của nó trong việc tự vệ không bằng bò Yak hoang, hơn nữa cũng sẽ khiến cho việc quản lý trở nên khó khăn hơn. Vì thế, có những nước đã tăng cường chọn giống bò Yak không sừng, như bò Yak Mông Cổ 90% là không có sừng.
Trong loài bò Yak, có hay không có sừng kháng nhau rất lớn. nghiên cứu chỉ ra rằng, số lượng bò Yak không sừng tăng lên theo sự gia tăng của vĩ độ. ở khu vực có vĩ độ thấp < 30oC, ngoài một vài địa phương đặc biết có rất ít bò Yak không sừng, hầu hết đều là bò có sừng. nghiên cứu cho rằng, có hay không có sừng ngoài việc căn cứ vào sở thích của người dân địa phương để chọn giống, xét từ quan điểm sinh thái, bò Yak có hay không có sừng có liên quan đến nhiệt độ cơ thể chúng, là sự thích ứng của bò Yak đối với khí hậu lạnh.
Về di truyền sừng bò, có rất nhiều nghiên cứu đối với bò thường, và phương thức di truyền cũng khá rõ ràng, tức gen không sừng trội át gen có sừng. Nghiên cứu đối với bò Yak hiện rất ít, nghiên cứu của Trần Hữu Khang vào năm 1994 cho thấy, tính trạng sừng ở bò Yak được quy định bởi cặp gen trên nhiễm sắc thể thường, gen không sừng (P) trội không hoàn toàn đối với gen có sừng (p), biểu hiện của gen có sừng bị ảnh hưởng bởi gen sửa chữa và kích thích tố giới tính. Không giống với phương thức di truyền tính trạng sừng ở bò thường, di truyền tính trạng sừng ở bò Yak hoàn toàn phù hợp với định luật phân ly của Melden, kết quả chính phản giao như nhau.
Muốn có được cá thể đồng hợp không sừng, cần phải dùng phương pháp thử nghiệm lai, phân biệt kiểu hình gen PP và Pp của bò Yak không sừng. Bởi vì, chỉ khi đem lai con bò Yak đực có kiểu hình gen PP và bò Yak cái có kiểu hình gen PP, mới có thể cố định được tính trạng không sừng.
Hình dạng sừng bò Yak cũng thuộc tính trạng di truyền chất lượng, nhưng liên quan đến nhiều gen, phương pháp di truyền hiện vẫn chưa có nghiên cứ rõ ràng.

4, Cơ chế di truyền giới tính bò Yak

Nhiễm sắc thể giới tính của bò Yak là XY, việc quyết định giới tính ở loài bò này cũng giống như các loài động vật khác. Vào đầu những năm 90 của thế kỷ 20, định vị và sao chép gen quyết định giới tính (SRY) trên nhiễm sắc thể Y là một đột phá quan trọng trong việc nghiên cứu quy định giới tính động vật. gen này nằm trên vai ngắn của nhiễm sắc thể Y, gần với khu nhiễm sắc thể thường. Năm 1994, Xu dùng gen SRY của bò thường để thăm dò, bằng việc lai situ (nguyên vị) và lai đốm đã xây dựng và lựa chọn ra ngân hàng gen của bò Yak. Kết quả cho thấy, trình tự gen SRY của bò Yak và bò thường có tính nguồn gốc cao, kích thước gen SRY ở bò Yak là 0.67kb, điều này cho thấy di truyền giới tính ở bò Yak và bò thường cơ bản giống nhau.

Previous page 1 2 3
Back to top button